การรักษาด้วยความเย็น (Cold Therapy)

ความเย็นสามารถช่วยรักษาอาการของโรคบางอย่างได้อย่างมีประสิทธิภาพ เช่น การอักเสบของเอ็น  กล้ามเนื้อ หรือข้อต่อ ที่เกิดจากการใช้งานหรือการออกกำลังกาย เนื่องจากความเย็นมีประโยชน์ในการช่วยห้ามเลือด (Bleeding) ลดอักเสบ ลดบวม รวมไปถึงลดอาการปวด วิธีที่นิยมทางกายภาพบำบัดจะใช้น้ำแข็ง น้ำเย็น หรือแผ่นเจลเย็นในการรักษา

กลไก

1. ทำให้หลอดเลือดหดตัวชั่วคราว

ร่างกายจะตอบสนอง คือ มีการหดตัวของหลอดเลือดที่ผิวหนังและชั้นใต้ผิวหนัง ซึ่งช่วยในการห้ามเลือดไม่ให้ออกมามาก ทำให้การบวมบริเวณนั้นลดลง และการเบียดเซลล์ข้างเคียงลดลง ส่งผลให้อาการปวดลดลงตามไปด้วย

2. ทำให้การเผาผลาญพลังงาน (Metabolism) ของเซลล์ลดลลง

ส่งผลให้ความต้องการใช้ออกซิเจนและการสร้างของเสียที่เกิดจากการเผาผลาญของเซลล์ลดลง  การเผาผลาญที่ลดลงจะช่วยให้กล้ามเนื้อทำงานได้นานขึ้น เนื่องจากมีพลังงานสำรองเหลืออยู่มาก ทำให้กล้ามเนื้อเมื่อยล้าช้ากว่าปกติ

3. ผลต่อระบบประสาท

ความเย็นสามารถลดอัตราการนำสัญญาณประสาทของเส้นประสาทที่รับความเจ็บปวด ทำให้อาการปวดลดลง และยังกระตุ้นสมองให้เกิดการหลั่งสาร Enkephalin และ Endorphin ซึ่งเป็นสารที่ทำให้ร่างกายผ่อนคลายและรู้สึกสบาย

ข้อควรระวัง

1. บริเวณผิวหนังที่มีความผิดปกติ เช่น มีแผลเปิด ผิวหนังที่สูญเสียการรับรู้อุณหภูมิ ผิวหนังที่ไวต่อความเย็น

2. ผู้ป่วยที่มีปัญหาทางระบบประสาท ระบบการหายใจ ระบบการไหลเวียนเลือดและระบบต่อมไร้ท่อ  เพราะอาจเกิดปฏิกิริยาตอบสนองของร่างกายต่อความเย็นที่ต่างจากบุคคลทั่วไป

3. การใช้ความเย็นจัดบริเวณหน้าอกด้านซ้าย เพราะอาจมีการรบกวนการไหลเวียนเลือดของหัวใจ

4. การใช้ความเย็นจัดบริเวณหน้าคอด้านขวา เนื่องจากเป็นตำแหน่งที่มีตัวรับเกี่ยวกับความดันเลือด อาจทำให้เป็นลมหมดสติได้

ข้อห้าม

1. ผู้ป่วยที่แพ้ความเย็น (Cold Sensitivity) เช่น มีอาการบวม หรือแดงในบริเวณที่ใช้ความเย็น

2. โรคเกาต์ที่มีระยะข้ออักเสบเฉียบพลัน (Active Gout)